Günümüzde elektriksiz bir yaşamı düşünemiyoruz. Birçok alanda kullansak da her ay evimize gelen elektrik faturasında yer alan kalemlerin ne anlama geldiğini bilmiyoruz. Genellikle çoğu kullanıcı, elektrik faturasında yazan tutarın tamamının elektrik şirketlerine gittiğini düşünür. Oysa fatura için ödenen toplam tutar, kendi içerisinde birçok kaleme ayrılır ve farklı kurumlara aktarılır.
Anlaşılması zor olan ve çoğunlukla birbirine benzeyen elektrik faturası kalemleri ve anlamlarını sıraladık:
Elektrik faturalarında tüketim ile ilgili temel olarak 3 satır bulunur. Bunlardan ilki “tüketim” şeklinde geçer. Burada mesken ya da ticarethanenin kWh cinsinden elektrik tüketim değeri yer alır.
İkinci satır ise “birim fiyat”tır. Birim fiyat kısmı, tarifelere göre ikiye ayrılıyor. Sabit tarifede, kullanılan elektriğin daha önceden belirlenmiş bir ücreti bulunur ve buna göre birim fiyat belirlenir. Değişken tarifede ise elektrik, günün belirli saatlerinde artan ve azalan şekilde ücretlendirilir. 06:00 - 17:00 arasında normal birim fiyat, 17:00 - 22:00 arasında yüksek birim fiyat, 22:00 - 06:00 arasındaysa düşük birim fiyat üzerinden işlem yapılır.
Faturada yer alan “elektrik tüketim tutarı”na ulaşmak için ise elektrik tüketimi ile birim fiyatın çarpılması gerekir. Ortaya çıkan tutar, iki sayaç okuma süresi arasında harcanan elektriğin ham maliyetidir. Buna vergiler ve dağıtım gibi diğer kalemler eklenir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise sayaç okuma süresidir.Örneğin, sayaç okuma süresi uzun ise elektrik faturasının yüksek geldiği düşünülebilir. Bu nedenle elektrik faturasını incelerken sayaç okuma süresine bakılması gerekir.
Dağıtım firmaları,bulundukları bölgedeki tüketicilere dağıtım şebekesi yardımıyla elektrik ulaştırılması, sayaçların okunması, bakım ve onarımların yapılması gibi işlemlerden sorumludur. Dağıtım bedeli, bütün bu yapılan çalışmalar için bölgedeki dağıtımların aldığı bedeldir.
Elektrik ya da Belediye Tüketim Vergisi olarak adlandırılan ücret, tüketim tutarına göre belirlenir. ETV ya da BTV olarak kısaltılan vergi, tedarikçiler tarafından tahsil edilip belediyelere aktarılır. Belediyelerin önemli gelir kaynaklarından olan vergi; mesken ve ticarethanelerden %5, sanayi grubundan ise %1 oranında tahsil edilir. Belediye sınırları dışında ise ilgili bedel alınmamaktadır.
Yasaya göre arızalı ya da eskimiş sayaçlar, dağıtım şirketleri tarafından değiştirilir ve tüketiciye herhangi bir ücret yansıtılmaz. Ancak sayacın hatalı okuma yaptığını düşünen ve değişim talep eden tüketicilerden, incelemeler yapıldıktan sonra sayaç doğru okuma yapıyorsa değişim bedeli talep edilebilir.
Kullanıcılar herhangi bir nedenle borçlarını ödemezse belirli bir süre sonra elektrikleri kesilir. Bu kesinti nedeniyle ücretlendirme yapılır ve elektriği tekrar açtırabilmek için öncelikle bu borcun ödenmesi ya da yapılandırılması gerekir. Daha sonra açma işlemi yapılır. Bu işlem tüketiciye faturasında açma-kesme bedeli olarak yansıtılır.
Çift terimli olarak adlandırılan ve kW cinsinden elektrik alan kullanıcılar, güç bedeli adında bir fatura terimi ile karşılaşacaktır. Sözleşme sırasında belirlenen güç üzerinden aylık olarak dağıtım şirketleri için tahsil edilen bir bedeldir.
Çift terimli tarife için düzenlenen sözleşmedeki enerji sınırını aşan kullanıcılardan tahsil edilen bedeldir. Güç bedelinde olduğu gibi elektrik dağıtım şirketleri için tahsil edilir.
Reaktif enerji uygulamasına tabi olan kullanıcılardan tahsil edilen bedeldir. Genellikle sözleşmede belirtilen enerji sınırı aşıldığı zaman ödenir.
Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği’nde yer alan kayıp katsayıları hesaplama metodolojisine istinaden hesaplaması gerçekleştirilen trafolu müşterilere ait trafo kaybı tüketimidir. (kilovatsaat).
Türkiye’de neredeyse tüm ürünlerin toplam satış ücretinin üzerine belirli oranlarla Katma Değer Vergisi eklenir. Elektrik faturalarından alınan KDV oranı Mesken ve Tarımsal Sulama tarifeleri için %10 diğer tarifeler için ise %20’dir. Yani elektrik dağıtım ve tüketim bedelleri toplandıktan sonra oluşan bedelin üzerine KDV uygulanmaktadır.